Verslag van de vergadering van 13 oktober 2015 (2015/2016 nr. 4)
Status: gerectificeerd
Aanvang: 16.17 uur
De heer Koffeman i (PvdD):
Voorzitter. De Miljoenennota kwam dit jaar extreem vroeg tot ons. De plannen stonden al in de krant, voordat ze onder embargo op een beveiligde memorystick bij de fractievoorzitters in dit huis thuisbezorgd werden. Er was duidelijk iets te vieren, en zo'n geheim kun je moeilijk voor je houden.
De voorgeschiedenis is bekend, de hele buurt heeft het erover gehad. Twee jongens die elkaar niet kunnen luchten of zien, en nooit onder stoelen of banken hebben gestoken dat hun idealen diametraal op elkaar staan, besloten in 2012 toch bekend te maken dat ze gingen samenwonen, omdat ze gevoelens voor elkaar ontwikkeld hadden. Dat kon nooit goed gaan, wist de hele buurt, niet alleen omdat de jongens water en vuur waren, maar ook omdat het torentje waar ze gingen wonen dringend aan renovatie toe was. Ze hadden ervoor gespaard, er waren wat meevallers en op het moment dat het groot onderhoud een aanvang zou nemen, bleek toch dat de jongens niet zo heel erg goed bij elkaar pasten. Ze vochten elkaar letterlijk het torentje uit, wat hun populariteit in de buurt tot een dieptepunt liet dalen. En dus besloten ze het geld dat ze gereserveerd hadden voor de verbouwing, uit te geven aan een spetterend scheidingsfeest voor de hele buurt, hoewel ze nog maar drie jaar bij elkaar waren en grootse plannen gemaakt hadden. Een feest waarbij ze het gereserveerde budget voor de verbouwing vanuit een gouden koets tussen de buurtgenoten gooiden, in de hoop dat de daarmee gekochte populariteit het leed van de voorgenomen scheiding zou kunnen verzachten.
Ik sta even stil bij deze bizarre samenloop, omdat dit debat zou moeten gaan over de grote verbouwing, de belastinghervorming, de structurele aanpak van het werkloosheidsprobleem, een oplossing voor onze rol in de vluchtelingencrisis, kortom over alles wat er niet van gaat komen omdat het kabinet tot op het bot verdeeld is over de te nemen maatregelen en die verdeeldheid vertaald heeft in het bevriezen van alle plannen en het verdelen van het beschikbare budget via hetzelfde kwartetspel als waarmee het kabinet geformeerd is. Mag ik van jou de kinderopvang, dan krijg jij van mij de hobbyjacht. Van zulke dingen.
Dit debat gaat over de grootste en duurste verkiezingscampagne uit de geschiedenis. 49 zetels zijn de Partij van de Arbeid en de VVD aan de overzijde inmiddels gezakt in de virtuele kiezersgunst. Daarom wordt er per verloren zetel bijna 100 miljoen aan cadeautjes ingezet, om die koste wat het kost terug te winnen. Een noodplan, een feestbegroting die er duidelijk op gericht is om boze kiezers milder te stemmen. Geen nieuwe onderhoudsplannen die door de Eerste Kamer getorpedeerd zouden kunnen worden, maar louter eenmalige cadeautjes die hooguit via een tegenstem op de diverse begrotingen kunnen worden afgewezen. Die kans is beperkt in een huis dat bij voorkeur inhoudelijke afwegingen maakt.
Burgers zijn er niet gerust op. De vluchtelingencrisis verdeelt de samenleving en de coalitie tot op het bot, en het kabinet heeft niet het begin van een oplossing. "Zet ze allemaal in Oranje" klinkt als een blijk van grote verwarring. Wanneer de staatssecretaris in dezelfde kwestie ook nog de moord op John F. Kennedy bekent en de fractievoorzitter van de grootste regeringspartij meent dat borstvergroting en liposuctie een enorme aanzuigende werking zouden hebben op vluchtelingen uit Afrika, wordt het moeilijk om de kwestie nog serieus te nemen. Regionale opvang zoals die in het plan-Azmani uiteengezet wordt, krijgt geen enkele kans op het moment dat je het geld wegtrekt uit de regio en besteedt aan vluchtelingenopvang in Nederland. Collega Kuiper sprak daar ook al over. Kan de minister-president toezeggen dat er geen geld uit het budget voor Ontwikkelingssamenwerking wordt ingezet voor de opvang van Nederlandse asielzoekers, maar dat het geld in een ander budget gevonden wordt?
Dat de Europese Centrale Bank de geldpers heeft aangezet, is niet direct een bewijs van structureel economisch herstel. Er is niets gedaan aan de groei- en schuldverslaving. Wat wij zo graag willen beloven en geloven, dat het allemaal weer goed komt, lijkt misschien te gebeuren, maar is te mooi om waar te zijn. De Europese en de Nederlandse economie herstellen zich niet omdat het echt beter gaat, maar omdat Brussel 1.150 miljard aan extra eurobiljetten als smeerolie in de haperende economie pompt. 60 miljard euro per maand rolt van de Europese drukpers alsof het niets kost; papier is geduldig.
Mensen die thuis achter de geraniums zitten omdat er werk genoeg is, maar banen te weinig, voelen zich niet gehoord door dit kabinet, dat meer met zichzelf dan met de zorgen van de burgers bezig lijkt. Ook de miljoenen Nederlanders die zich zorgen maken over dieren, natuur en milieu voelen zich niet gehoord door dit kabinet, dat voluit inzet op het belasten van wat wij in overvloed hebben: arbeid. Het blijft zaken die schaars en vervuilend zijn razend goedkoop houden. Waarom belasten wij grondstoffen en CO2 niet?
De financiële crisis, de bankencrisis en de klimaatcrisis maken duidelijk dat het systeem is vastgelopen. Mensen in dit land snakken naar een samenleving waarin de dingen van echte waarde centraal staan, niet het geld. Mensen hebben liever de zekerheid van een baan en een pensioen dan dat er gespeculeerd wordt met dat pensioen om onrealistisch hoge rendementen te halen. Burgers zouden willen dat het voedsel dat zij kopen, eerlijk en veilig geproduceerd was en dat de overheid zich daarvoor inspande omdat je er als individu zo weinig invloed op hebt. Zij zouden willen dat de overheid namens ons allemaal de kwetsbaren beschermde tegen het recht van de sterkste.
Economische groei is niet de oplossing, maar het probleem. Economische groei is een illusie op een planeet die niet meegroeit. Economie is de wetenschap van schaarstevraagstukken, niet de wetenschap van het geld. Verantwoord beleid blijft per definitie binnen de draagkracht van de aarde, want wij hebben niet meer dan één wereldbol die ons voorziet van alles wat wij nodig hebben. Zolang wij accepteren dat alle zorgen en verlangens in geld uitgedrukt worden, in de groei van het bruto binnenlands product, zitten wij gevangen in een eenzijdig economische logica, in een economie met het karakter van een piramidespel dat alleen bij nieuwe inleg kan blijven draaien, zelfs als die nieuwe inleg komt van het aanzetten van de geldpers in Brussel. De Partij voor de Dieren gelooft niet in gouden bergen, niet in koeien met gouden hoorns. Wie beweert dat mestoverschotten omgezet zouden kunnen worden in groene stroom, praat poep. De 70 miljard kilo mest die het jaarlijkse gevolg is van de intensieve veehouderij, is een onafzienbare bruine stroom, geen groene stroom. Het leefbaar houden van de aarde kan niet wachten tot het moment dat het economisch goed uitkomt. Tot dusver slaat het kabinet stelselmatig alle waarschuwingen in de wind. Het is doof en blind voor de invloed die afgeschermde markten, de enorme landbouwsubsidies en onze agressieve handelspolitiek hebben op de kansen van mensen in vluchtelingslanden.
Het kabinet blijft blind voor de geopolitieke gevolgen van onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen uit instabiele regio's, kijkt weg van de gevolgen van wapenleveranties door Nederlandse bedrijven en bezuinigt miljarden op ontwikkelingssamenwerking. Ook faciliteert het als belastingparadijs het wegsluizen van de rechtmatige inkomsten van ontwikkelingslanden, zodat die in de zakken van grote multinationals met spookkantoren op de Amsterdamse Zuidas kunnen belanden. Collega Kox sprak er al even over: de brievenbusfirma's zijn met 17% gegroeid. Het kabinet zegt er iets aan te willen doen, maar doet er niks aan. En als klap op de vuurpijl: het kabinet weigert, zelfs als de rechter het hem oplegt, om serieus klimaatbeleid te voeren.
TTIP is geen grap van Arjen Lubach, maar een reële dreiging waarmee de EU onze soevereiniteit letterlijk in de uitverkoop zet. Het leidt tot nog verder dalende prijzen voor de producten van het agrarisch gezinsbedrijf en tot nog meer problemen voor boeren, van wie er nu al zeven per dag noodgedwongen stoppen. Familiebedrijven en het mkb hebben nu al grote moeite om te concurreren met de megabedrijven die van ons platteland bio-industrieterreinen maken.
Handel mag nooit ten koste gaan van milieu, dierenwelzijn, voedselzekerheid, mensenrechten en privacy. Handel mag nooit ten koste gaan van moraal. Mensenrechten en duurzaamheid mogen niet wijken voor economische kortetermijnbelangen. Onze eigen regels en onze eigen rechters mogen nooit buitenspel gezet worden voor het economische belang van multinationals en hun grootaandeelhouders. Is het kabinet bereid om de Nederlandse steun aan TTIP te onthouden als blijkt dat dat verdrag geen draagvlak heeft binnen de Nederlandse bevolking? Ik krijg daar graag een heldere reactie op. Ik overweeg op dat punt een motie in te dienen.
Nederland heeft de meeste landbouwdieren per vierkante kilometer in de wereld: 450 miljoen dieren per jaar. Het romantische landschap met de koe in de wei is veranderd in een landschap met megastallen. Het zijn mestfabrieken, waar transportwagens met dieren of mest af- en aanrijden. Wonen op het platteland kan je Q-koorts, MRSA of astma opleveren. Vlees uit een supermarkt is niet per definitie veilig, omdat er levensgevaarlijke bacteriën of virussen zoals hepatitis E in zitten. Het kabinet heeft de vleesindustrie zoveel vlees en zuivel laten produceren dat er meer dieren zijn dan er aan vlees en zuivel gekocht wordt. Dat hebben de varkens- en melkveehouders aan den lijve ervaren. Dit kabinet houdt de boeren een worst voor met het idee dat Europees geld uitkomst kan bieden. Er moet een einde komen aan het systeem dat mens en dier ziek maakt. Een krimp van de veestapel en een halt aan de intensivering en industrialisering in de vee-industrie is wat fractievoorzitter Rutte van de VVD in 2009 beloofde. We konden daar altijd voor bij hem langskomen. Dat doe ik vandaag. Graag een heldere toelichting hoe het kabinet dat mooie voornemen van toen, dat ook de Partij van de Arbeid als muziek in de oren moet klinken, gaat uitvoeren. Het regeerakkoord verzet zich er niet tegen. Ik krijg dus graag helderheid over de manier waarop het kabinet ervoor gaat zorgen dat de intensieve veehouderij ingekrompen wordt. Dat kan helpen tegen klimaatproblemen, voedselschaarste en watertekorten. Er is een wereld te winnen.