Dinsdag 23 september 2025, commissies Justitie en Veiligheid (J&V) en Binnenlandse Zaken (BIZA)

In bijgaande brief van 20 juni 2025 biedt de staatssecretaris Rechtsbescherming de Kamer, mede namens de minister van Justitie en Veiligheid en de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, de kabinetsreactie aan op het door de Europese Commissie van Democratie door Recht van de Raad van Europa (hierna: Venetië Commissie) uitgebrachte rapport van 11 oktober 2023 getiteld “Joint opinion of the Venice Commission and the directorate general of Human Rights and Rule of Law (DGI) on legal safeguards of the independence of the judiciary from the executive power ”.

In deze kabinetsreactie wordt ingegaan op door de Venetië Commissie gegeven aanbevelingen en wordt de Kamer geïnformeerd over de te nemen vervolgstappen, mede in het licht van een in de Tweede Kamer aangenomen motie van de leden Van Vroonhoven en Omtzigt waarin de regering wordt verzocht alle aanbevelingen die de Venetië Commissie aan het slot van haar rapport (paragraaf 85) heeft gedaan, om te zetten in beleid en wetgeving, en die binnen acht maanden voor te leggen aan de Kamer, als pakket of losse maatregelen (Kamerstukken II , 2023/24, 36.243, nr. 15). Deze motie werd ingediend tijdens de plenaire behandeling op 10 april 2024 van het wetsvoorstel inzake het wettelijk verbod op de functiecombinatie rechter en lidmaatschap van het parlement en enige andere onderwerpen die verband houden met de integriteit en de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht (36.243).

Op 8 juli 2025 besloten de commissies de kabinetsreactie te behandelen bij de commissievergadering J&V later die dag. Vervolgens heeft de commissie J&V op 8 juli 2025 besloten op de eerstvolgende gezamenlijke commissievergadering van de commissies J&V en BIZA gelegenheid te bieden voor inbreng voor schriftelijk overleg.

De Staatscommissie rechtsstaat heeft onderzoek gedaan naar het functioneren van de rechtsstaat. Daarbij is gekeken naar het functioneren van de wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende machten afzonderlijk en naar de onderlinge wisselwerking. Vanuit burgerperspectief stond de burger en zijn relatie met de rechtsstatelijke instituties centraal in het onderzoek. Een goede bescherming van burgers tegen besluiten van de overheid en effectieve rechtsbescherming van burgers waren daarbij belangrijke aandachtspunten. Op 10 juni 2024 overhandigde de Staatscommissie rechtsstaat haar adviesrapport aan burgers, regering, parlement en rechtspraak.

Op 18 juni 2024 hebben de commissies J&V en BIZA een gesprek gevoerd met (een afvaardiging van) de Staatscommissie rechtsstaat over de inhoud van dit adviesrapport, meer in het bijzonder de tien verbetervoorstellen die hierin worden gedaan.

De commissies hebben op 10 september 2024 besloten de behandeling van de brief van de minister voor Rechtsbescherming ter aanbieding van het adviesrapport ‘De gebroken belofte van de rechtsstaat’ van de Staatscommissie rechtsstaat (29279, Y) aan te houden in afwachting van de inhoudelijke kabinetsreactie op voornoemd adviesrapport. Deze kabinetsreactie is op 4 juli 2025 ontvangen en staat vandaag ter bespreking (29.279, AC).

Op 8 juli 2025 besloten de commissies dit agendapunt te behandelen bij de commissievergadering J&V later die dag. Vervolgens heeft de commissie J&V op 8 juli 2025 besloten op de eerstvolgende gezamenlijke commissievergadering van de commissies J&V en BIZA gelegenheid te bieden voor inbreng voor schriftelijk overleg.

Op 4 juli 2025 publiceerde de Groep van Staten tegen Corruptie (GRECO) het addendum bij het tweede nalevingsverslag betreffende de aanbevelingen aan Nederland in de vijfde evaluatieronde ter voorkoming van corruptie en ter bevordering van integriteit binnen centrale overheden en rechtshandhavingsinstanties. In het tweede nalevingsverslag werden verschillende tekortkomingen vastgesteld bij het tegengaan van corruptie in Nederland. Het addendum gaat in op de door Nederland genomen maatregelen om deze tekortkomingen te herstellen.

Op verzoek van het lid Recourt (GroenLinks-PvdA) besloot de commissie J&V op 9 september 2025 dit addendum te agenderen voor de commissievergadering van 23 september 2025.

Nu het addendum aan de Tweede Kamer is aangeboden door de toenmalige minister van BZK , mede namens de Minister van Justitie en Veiligheid en de Minister van Defensie is in overleg met het lid Recourt dit onderwerp vandaag geagendeerd op de combivergadering van de commissies J&V en BIZA.